JEOTERMAL KAYNAKLAR VE MINERALLI SULAR KANUNU TASARISI
BIRINCI KISIM
Genel hükümler
BIRINCI BÖLÜM Amaç Ve Kapsam
Madde 1 – Bu Kanun, Jeotermal Kaynaklar ile Mineralli Sularin sürekli ve etkin bir sekilde aranmasi, gelistirilmesi, üretilmesi, korunmasi, üzerinde hak sahibi olunmasi, devredilmesi, terk edilmesi, sona erdirilmesi ile ilgili usul ve esaslari düzenler .
Bu Kanun, Jeotermal Kaynaklar ile Mineralli Sulari Kapsar. Maden ve petrol mevzuatina tabi gazlari kapsamaz. Kaynagin kullanildigi tesislere iliskin ruhsat ve izinler bu Kanun kapsaminda degildir .
Tanimlar
Madde 2 – Bu Kanunda geçen;
Jeotermal Kaynak: Yerkabugunun derinliklerindeki isi nedeniyle sicakligi sürekli olarak bölgesel atmosferik ortalama sicakligin üzerinde olan, çevresindeki sulara göre daha fazla miktarda erimis madde ve gaz içerebilen dogal su, buhar ve gazlar ile kizgim kuru kayalardan elde edilen su, buhar ve gazlari,
Mineralli Su: Sifa ve tedavi amaçli olarak kullanilan maden suyu ve sodasi,içmece suyu, sifali su, tibbi su, termal suyu ve benzeri adlarla anilan soguk ve sicak dogal sulari,
Kaynak: Tabii yoIIa veya sondaj ve kuyularIa eIde ediIebilen JeotermaI Kaynaklari ve Mineralli Sulari,
Akiskan : JeotermaI Kaynak ve Mineralli Su rezervuarlarindan dogal olarak veya kizgin kuru kayalardan elde edilerek kullanilan su, gaz ve buhari,
Enjeksiyon: Su,gaz ve diger akiskanlarin Jeotermal Kaynak olarak kullanilabilmesi için yer altindaki jeotermal ve kizgin kuru kaya zonlarina gönderilmesi islemini ,
Reenjeksiyon: Kullanim sonrasi akiskanin bir kisminin veya tamaminin çevre kirliligini önlemek ve rezervuar parametrelerini korumak amaciyla, tekrar yeraltina gönderilmesi islemini,
Bakanlik: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanligini,
Genel Müdürlük: Maden Isleri Genel Müdürlügünü,
Ruhsat: Belirli bir alanda arama ve isletme faaliyetlerinde bulunulabilmesi için verilen izin belgesinI,
Faaliyet: Jeotermal Kaynaklar ve Mineralli Sularin aranmasi ve isletilmesiyle Ilgili tüm faaliyetleri,
Faaliyet Raporu: Her faaliyet döneminde yönetmelikte belirtilen esaslar dahilinde hazirlanan raporu,
Kullanim Hakki: Kaynagin elektrik üretimi, termal turizm, tedavi, isitma, kurutma, kimyasal madde eldesi gibi birden fazla alanda entegre olarak kullanilmasi halinde her bir kullanim için ayri ayri verilen izin belgesini,
Devlet Hakki: Kaynagin üretiminden saglanacak gelirin devlet payina düsen kismini,
Mahalli Idareler Hakki: Kaynagin üretiminden saglanacak gelirin il özel Idare ve Belediye payina düsen kismi,
Buluculuk Hakki : Herhangi bir ruhsat döneminde Kaynagin bilimsel ve teknik yöntemler ile varliginin ortaya çikarilmasi ile kazanilan hakki,
Teminat:Kaynagin degerlendirilmesine yönelik faaliyetlerde, bu Kanun hükümlerine ve teknige uygun çalismayi temin amaciyla nakdi olarak alinan geçici bedeli,
Fon: Jeotermal Kaynaklar ile Mineralli Sularin aranmasi ve isletilmesi ile ilgili faaliyetleri desteklemek amaci ile Madencilik Fonu bünyesinde olusturulan üniteyi
Termin plani: Kaynagin kullanilmasina yönelik olarak hazirlanan projelerde belirtilen faaliyetlerin baslamasi, gelisimi ve bitirilmesi ile ilgili sürenin planlanmasini,
Teknik Kurul:Projelerin nazari olarak ve mahallinde incelenmesi,faaliyetlerin denetlenmesi ve buna iliskin görüs olusturulmasi amaciyla; faaliyetin yeri ve özelligine göre Genel Müdürlük, ilgili kamu kurum ve kuruluslari, ilgili Mahalli Idareler, ilgili bakanliklar, ilgili üniversiteler ve ilgili meslek odalari temsilcilerinin katilimiyla Genel Müdürlükçe olusturulan kurulu, ifade eder .
Madde 3 – Jeotennal KaynakIar ve Mineralli Sular DevIetin hüküm ve tasarrufu altinda olup, bulunduklari arzin mülkiyetine tabi degildir.
Ruhsat Hakki
Madde 4 – Jeotermal Kaynak ve MinerallI Sulara iliskin faaliyetlerin yapilabilmesi için, bu Kanuna göre Ruhsat alinmasi zorunludur. Ruhsat ve Kullanim Hakki olmaksizin faaliyette bulunulmasi devlet malina karsi islenmis fiil sayilir. Ruhsat hakki, statüsünde bu tür haklari kullanabilecegi yazili Türkiye Cumhuriyeti Kanunlarina göre kurulmus ve bu hususta tüzel kisiligi haiz sirketler ile kamu kurum ve kuruluslarma verilir.
Bu Kanuna göre, yürürlükte olan arama ruhsati üzerine baska arama ruhsati verilemez.
Bu Kanuna tabi olarak yürütülen faaliyetler ile diger kanunlara göre yürütülen faaliyetler arasinda dogabilecek Ruhsat hakkina dair ihtilaflarin çözümünde kamu yarari ve ulusal ekonomik menfaatler dikkate alinir.
Faaliyetlerin Izne Tabi Oldugu Yerler
Madde 5 – Ruhsat alinmasi, ruhsat sahibine, bu kanunla veya baska bir kanunla girilmesi veya bulunulmasi yasak olan bir yere girme veya o yerde faaliyette bulunma hakki vermez. Yasak bölge ve koruma alanlarinda, ilgili kuruluslardan izin alinmasi halinde faaliyette bulunulabilir . Ruhsat hakki dogduktan sonra diger kanunlara göre yasak ve koruma altina alinan alanlarda bu kanuna göre alinmis müktesep haklar saklidir . Kamu yararinin söz konusu oldugu hallerde izin alinmasiyla ilgili uyusmazliklar , Bakanlik ile diger ilgili Bakanliklar ve Mahalli Idareler temsilcilerinden olusan bir komisyonca çözümlenir.
Ancak, Türk Silahli Kuvvetlerinin kullaniminda bulunan alanlarda faaliyette bulunulabilmesi için ilgili kurulustan izin alinrnasi zorunludur.
IKINCI KISIM
Ruhsatlar
IKINCI BÖLÜM
Arama Ruhsati
Madde 6- Arama ruhsati müracaati, 1/25.000 ölçekli pafta adi ve koordinatlari belirtilerek Genel Müdürlüge yapilir. Müracaatlarda öncelik hakki esastir. Müracaat sahibine ruhsat hakki saglayip saglamadigi teblig edilir. Müracaat sahibi hak sagladiginin tebliginden itibaren iki ay içinde arama projesi vermekle yükümlüdür .
Arama ruhsati verilmeden önce Genel Müdürlük, projenin teknik ve bilimsel yönden yeterli olup olmadiginin tesbiti Için teknik kurulca incelenmesini isteyebilir. Projenin uygun bulunmasi halinde arama ruhsati verilir. Arama ruhsati alani 3.000 hektari geçemez. Ruhsat süresi üç yildir. Bu süre içinde arama faaliyetlerinin olumlu gelismesi ve ilave etütlere ihtiyaç duyulmasi halinde projede revizyon yapilarak bu süre en fazla iki yil daha uzatilabilir.
Arama ruhsatinin verildigi tarihten itibaren geçen her yil, bir faaliyet dönemidir . Her faaliyet dönemi sonunda arama faaliyet raporlarinin verilmesi zorunludur.
Bu raporlarm süresinde verilmemesi halinde teminatin tamami Irad kaydedilerek her seferinde iki katina çikarilir ve üç aylik sürede yatirilmasi teblig edilir. Bu süre içinde yatirilmamasi halinde Ruhsat fesh edilir. Üçüncü dönem sonuna kadar faaliyet raporlarinin verilmemesi halinde süre uzatimi ve isletme ruhsati talebinde bulunulamaz ve Ruhsat fesh edilir . Arama ruhsati döneminde Genel Müdürlügün bilgisi dahilinde test amaçli üretim yapilabilir.
Diger kanunlara istinaden yapilan sondaj , galeri ve kuyu gibi faaliyetler esnasida Kaynak varligina raslayan kamu kurum, kuruluslar ve sirketler, durumu ilgili Genel Müdürlüge bildirmekle yükümlüdür . Yapilan çalismalarin Kaynagin ortaya çikarilmasi açisindan yeterli olmasi halinde bildirim sahibine Buluculuk Hakki dogar.
Isletme Ruhsati
Madde 7- Arama ruhsati sahibinin, arama ruhsat süresinin son günü aksamina kadar isletme projesi ile birlikte Genel Müdürlüge isletme ruhsati talebinde bulunmasi ile isletme ruhsat hakki dogar
Isletme ruhsati, projede belirtilen tesislerde kullanilacak akiskan miktari esas alinarak verilir. Isletme projeleri, Kaynagin özelliklerine dayali olarak sirasiyla elektrik enerjisi üretimi, konut isitma, termal turizm ve tedavi amaçli projeler öncelikli olmak üzere Kaynaktan azami ölçüde istifade, entegre kullanim, Kaynak rezervuarinin korunmasi ve çevrenin kirletilmemesi ilkeleri gözetilerek hazirlanir. Verilen projeler, Genel Müdürlükçe degerlendirildikten sonra Teknik Kurul tarafindan mahallinde incelenir.
Projenin uygun bulunmasi halinde, istifade edilecek sondajin lokasyonu, kuyu özellikleri, akiskanin debisi ve nitelikleri ile Kullanim Haklari belirtilerek isletme ruhsati ile Kullanim Hakki verilir .
Isletme ruhsati süresi onbes yildan az, kirkdokuz yildan fazla olamaz. Isletme ruhsati sahibi tesisin ekonomik ömrünün dolmamasi, iyilestirme veya tevsi projesi hazirlanmasi halinde Ruhsat süresi bitimine en az bir yil kala süre uzatimi talebinde bulunabilir. Ruhsatin uzatim sartlari ve süresi projenin teknik yönüne bagli olarak Genel Müdürlükçe belirlenir. Toplam süre altmis yili geçemez. Ancak, kamunun istifadesine tahsis edilmis yatirimlarin söz konusu oldugu hallerde, Ruhsat süresi Bakanligin teklifi ve Bakanlar Kurulu Karari ile daha fazla uzatilabilir . Ruhsat, süre sonunda fesh edilir.
Ruhsat sahibi, sondajlarla elde ettigi akiskanin, projesinde belirttigi, ihtiyaç fazlasini veya kullanim sonrasi akiskani, baska amaçlarla kullanilmak üzere, Genel Müdürlükçe projeleri uygun bulunan baska bir kurulusa devredebilir. Bu durumda yeni hak sahibine isletme ruhsati veya Kullanim Hakki verilir.
Verilen projeler, Kaynak rezervuarin kapasitesinden azami ölçüde yararlanmayi saglamiyor ise, Genel Müdürlük bu rezervuara yönelik olarak yapilacak baska talepleri de degerlendirerek rezervuarin baska noktalarinda isletme ruhsati ve/veya Kullanim Hakki verebilir.
Isletme ruhsatlarinin bulundugu kaynak alani, sahadaki mevcut haklar korunarak ve Teknik Kurulca uygun bulunmasi halinde, arama ruhsati verilmek suretiyle gelistirme çalismalarma konu edilebilir. Bu gibi hallerde isletme ruhsati sahiplerine öncelik hakki taninir . Gelistirme çalismalarinin olumlu sonuçlanmasi halinde, arama ruhsat sahibine de isletme ruhsati hakki dogar . Turizm alani ilan edilen sahaIarda da bu hüküm geçerIidir .
Isletme ruhsati veya Kullanim Hakki sahipleri arasinda çikacak teknik ihtilaf1ar, Teknik Kurulca inceleme ve degerlendinne yapilarak Genel Müdürlükçe çözümIenir .
Isletme ruhsati Veya Kullanim hakki sahibi, her yil Mayis ayinin son günü aksamina kadar isletme Faaliyet Raporunu Genel Müdürlüge vermekle yükümlüdür. Verilmemesi halinde Teminati Fona irad kaydedilerek her defasinda iki katina çikarilir. Verilmeyen Faaliyet Raporunun ve irad kaydedilerek iki katina çikarilan teminatin üç ay içinde tamamlanmamasi halinde, tüm taaliyetler durdurulur. Durdurma süresi bir yili geçtigi taktirde Ruhsat fesh edilir.
Isletme ruhsati veya Kullanim Hakki sahibi, projesinde yapacagi degisiklikleri önceden Genel Müdürlüge bildirmekle yükümlüdür. Proje degisikligi hakkinda uygun görüs alinmadan uygulamaya geçilemez: Projede yer alan üretim ve Reenjeksiyon kuyularinin, Genel Müdürlügün izni alinmadan, sayilari arttirilamaz ve kapasite artirimina veya yenilemeye yönelik sondaj çalismalari yapilamaz. Aksi takdirde bu tür faaliyetler durdurulur.
Kullanim Haklarinin Isletmeye Alinmasi
Madde 8 – Ruhsat sahibi, isletme projesinde belirtilen Genel Müdürlükçe onaylanmis Termin Planina göre kullanim haklarini isletmeye almakla yükümlüdür. Ancak, gerekçe belirtilmek kaydiyla süre uzatimi talebinde bulunuldugu takdirde gerekçeye bagli olarak Genel Müdürlük Termin Planinda belirtilen sürenin yarisini geçmemek kaydiyla süreyi uzatabilir. Bu süre sonunda da Kullanim Hakkinin Isletmeye alinmamasi halinde Teminat Fona irad kaydedilerek bes katina çikarilir ve son kez alti aylik ek bir süre verilir. Bu süre sonunda da isletmeye geçilmedigi takdirde isletme ruhsatmda belirtilen ancak isletmeye alinmayan Kullanim Hakki, fesh edilir.
Teknik Sorumluluk
Madde 9 – Arama ve isletme ruhsati süresince Kaynagin aranmasi, arastirilmasi, gelistirilmesi, üretimi, enjeksiyonu, reenjeksiyonu ve desarji en az bir jeoloji mühendisi yaninda, Faaliyetin niteligine göre en az bir maden veya petrol veya jeofizik mühendisi sorumlulugunda yapilir.
Teknik Kurulun Teskili, Görev Ve Yetkileri
Madde 10 – Teknik Kurul, Kaynagin bulundugu cografi konum, tabi oldugu jeolojik sistem ve çevre özellikleri dikkate almarak, bölgesel veya havza esasina dayali olarak, Genel Müdürlük, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlügü, ilgili Mahalli Idare temsilcilerinden Genel Müdür1ükçe teskil edilir. Kurula, ayrica faaliyetin özelligine göre Çevre Bakanligi, Turizm Bakanligi, Saglik Bakanligi,Türkiye Petrolleri Anonim Ortakligi Genel Müdürlügü, Devlet Su Isleri Genel Müdürlügü ve ilgili diger bakanlik temsilcileri ile üniversitelerin ilgili bölüm
temsIlcileri ve ilgili meslek oda temsilcileri de daihil edilebilir. Koordinasyon Genel Müdürliikçe saglanir.
Kurul, Inceleme ve denetlemelerinde, Kaynaktan azami istifade, entegre kullanim, faaliyetin bilim ve teknolojiye uygunlugu, ekonomikligi, çevrenin kirletilmemesi ve kamu yarari ilkelerini gözetir.
Teknik Kurul, arama, isletme ve Kullanim Hakki projelerinin incelenmesi, koruma alanlarinm belirlenmesi, akiskanm enjeksiyonu, reenjeksiyonu ve desarji, Kaynak rezervuarinin korunmasi, faaliyetlerin denetlenmesi ve hak sahipleri arasindaki teknik ihtilaf1arim çözümlenmesi görevlerini yerine getirir .
Kurul, bu ilkeler çerçevesinde Ruhsat sahibinden proje revizyonu isteyebilir. Genel Müdürlügün verdigi görevler yaninda, faaliyet süresince incelenmesini ve denetlenmesini istedigi konularda öneri getirebilir
Kurul, faaliyetlerle ilgili tüm bilgi ve belgeleri incelemeye yetkilidir.
Teknik Kurul, inceleme ve denetleme sonuçlarina iliskin görüslerini Genel Müdürlüge rapor halinde sunar . Genel Müdürlük bu rapor çerçevesinde gerektiginde yeniden veya ilave inceleme ve denetleme isteyerek islem tesis eder.
Faaliyetlerin Denetlenmesi
Madde 11 – Genel Müdürlük faaliyetlerle ilgili denetlemelerini dogrudan yapabilecegi gibi Teknik Kurula da yaptirabilir.
Denetim için yapilacak gider ve masraflar , sonradan Ruhsat veya Kullanim Hakki sahibinden tahsil edilmek üzere Bakanlikça karsilanir.
Yapilan denetimler sonucunda, ruhsat sahibinin projesine uygun faaliyette bulunmadiginin tesbiti halinde, eksiklik ve hatalarin giderilmesi için en fazla bir yil süre verilir . Bu süre zarfinda da görülen eksiklik ve hatanin giderilmemesi halinde Teminati, Fona irad kaydedilerek on katma çikarilir.
Bu eksikliklerin giderilmemesi veya teminatin en geç üç ay içinde tamamlanmamasi halinde sahadaki tüm faaliyetler durdurulur. Faaliyeti durdurma süresi bir yili geçtigi takdirde, Ruhsat fesh edilir .
Kaynagin, ve rezervuann korunmasi, çevrenin kirlenmesi ile ilgili aciliyeti gerektirebilecek durumlarda Genel Müdürlükçe yapttirilacak müdahalelerde
yapilacak gider ve masraflar, sonradan hak sahibinden tahsil edilmek üzere Fondan karsilanir.
Geçici Tatil
Madde 12 – Isletme ruhsati veya Kullanim Hakki sahibi, mücbir sebep veya beklenmeyen halin ortaya çikmasi durumunda, gerekçe ve süre belirtilmek kaydiyla on gün içinde Genel Müdürlüge müracaat ederek geçici tatil talebinde bulunabilir . Genel Müdürlük, talebin uygun görülüp görülmedigini en geç altmis gün içinde hak sahibine bildirir .
Hak sahibi geçici tatil için verilen sürenin bitiminden itibaren en geç alti ay içinde faaliyete geçmeye mecburdur. Bu süre içinde faaliyete geçilmedigi takdirde, teminati Fona irad kaydedilerek teminati tamamlamasi ve faaliyete geçmesi için alti ay ek süre verilir. Bu süre sonunda da teminat yatirilmaz ve faaliyete geçilmez ise ruhsat fesh edilir.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Ortak Hükümler
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Devlet Hakki, Mahalli Idareler Ve Buluculuk Haklari ile Fon Istiraki
Madde 13 – Ruhsat veya Kullanim Hakki sahibi, Kaynaktan faydalanma biçimine bagli olarak asagida belirtilen sekilde hesaplanacak deger üzerinden Devlet Hakki, Mahalli Idareler Hakki, Buluculuk Hakki ve Fon Istirakini ödemekIe yükümlüdür .
Kaynagin, isi enerjisine dayali kullaniminda tesiste elde edilen yillik kalori miktarina esdeger fuel-oil maliyeti bedeli esas alinir. Hesaplamalarda Kaynagin kullanildigi yilin 31 Aralik gününün il sinirlari içindeki resmi fuel-oil satis fiyati dikkate alinir .
Kaynagin diger kullanimlarinda, tesiste elde ,edilen ürünün piyasaya arz degeri ile yillik tesis kapasitesinin çarpimindan elde bedel esas alinir .
Ruhsat veya Kullanim Hakki sahibi, bu esaslar çerçevesinde belirlenecek miktarin % 1 i. Devlet Hakki olarak Hazineye % 1 i Mahalli Idareler hakki olarak sinirlari içerisinde bulundugu belediyeye, belediye sinirlari disinda ise il Özel Idaresirine,%0.5 i Fon istiraki olarak ilgili Bankaya takip eden yilin Mayis ayi son
günü aksamina kadar yatirmakla yükümlüdür. Belediyeler ve il Özel Idareleri bu yolla sagladigi gelirleri, öncelikle Kaynagin bulundugu en yakin yerlesim birimlerinden baslayarak yerlesim birimlerinin ortak ihtiyaçlarini dikkate alarak harcamakla yükümlüdür. II Özel Idareleri, Belediyeler ve Köy Tüzel Kisilikleri Mahalli Idareler Hakki ödemezler.
Ödenmeyen alacaklar, Devlet alacagi sayilir ve 6183 Sayili Amme Alacaklarinm Tahsil Usulü Hakkmda Kanuna göre tahsil edilir.
Ruhsat sahibi, sahada yaptigi çalismalar ile varligini ortaya koydugu Kaynak alanin ve/veya sondaj ile elde ettigi akiskanin buluculugunu talep edebilir. Talebin, Genel Müdürlük tarafindan uygun bulunmasi halinde buluculuk belgesi verilir. Buluculuk Hakki verilmis Kaynaktan Buluculuk Hakki sahibi dismda istifade eden isletmeci, 1 inci ve 2 inci fikralarda belirtilen esaslara göre tespit edilen gelirin, Buluculuk Hakki, alanda ise % 0. 2 sini, sondajda ise % 0.4 ünü takip eden yilin Mayis ayinin son günü aksamma kadar Buluculuk Hakki sahibine öder.
Devir, Ihale, Harçlar, Teminat Ve Sicil
Madde 14 – Arama ve isletme ruhsatlari ile Kullanim Haklari devredilebilir.
Herhangi bir nedenle fesh, iptal veya terk edilmis arama ve isletme ruhsatlari ile Kullanim Haklari, altmis gün süre ile Genel Müdürlük ve vilayetlerde ilan edilerek duyurulur. Bu Ruhsatlara veya Kullanim Haklarina birden fazla talep olmasi halinde ihale edilir. Ihale açik artirma suretiyle yapilir. Fesh ve iptal veya terk edilmis isletme ruhsati veya Kullanim Haklarinin ihale edilip edilmeyecegine, Kaynagin konumu, ait oldugu sistemin özellikleri ve çevre kirliliginin önlenmesi ilkeleri gözetilerek Genel Müdürlükçe karar verilir .
Her türlü Ruhsat veya Kullanim Hakkinin alinabilmesi ve devir edilebilmesi için harç ve Teminatlarin yatirilmasi sarttir. Teminat, arama ruhsati döneminde hektar basina, isletme ruhsati döneminde Kullanim Haklarina göre her yil Genel Müdürlükçe belirlenir .
Bu kanun ile verilen bütün haklar için sicil tutulur . Ruhsat veya Kullanim Hakki sahibinin adi ve adresi, arama ruhsatmm sinirlari, kuyularin koordinatlari, Kullanim Haklari, süreleri, devir, buluculuk, ihtiyati haciz, ihtiyati tedbir ve ipotege iliskin bilgiler ile haklarin sona ermesi sicile islenir. Sicil alenidir. Haklar, sicile, tescil ile geçerlilik kazanir . Ruhsatlar ve Kullanim Haklari tevdi tarihinde yürürlüge girer .
Irtifa Hakki ve Kamulastirma
Madde 15 – Arama ruhsati sahibi, arama döneminde, arama faaliyeti yapilacak alanda, özel mülkiyete konu gayrimenkul sahibi ile anlasamadigi durumda, Genel Müdürlüge müracaat ederek irtifak ve/veya intifa hakki talebinde bulunabilir . Isletme ruhsati süresince sadece kuyu tesis yeri ve isale hatti için, gayrimenkul sahibi ile anlasma saglanamaz ise Ruhsat sahibi, Genel Müdürlüge müracaat ederek kamulastirma talep edebilecegi gibi irtifak ve/veya intifa hakki talebinde de bulunabilir. Talep, Genel Müdürlükçe incelenir, uygun bulunmasi halinde kamu yarari karari alinir .
Irtifak, intifa ve kamulastinna islemleri 2942 sayili Kamulastirma Kanunu hükümlerine göre yürütülür.
Irtifak, intifa ve kamulastirma bedelleri ve masraflari Ruhsat sahibince ödenir.
Kamulastirmada, ruhsat süresinin bitmesi veya kullanim amacinin ortadan kalkmasi ile kamu yarari ortadan kalkar ve gayrimenkul eski sahibinin talebi olmasi halinde günün rayiç bedeli üzerinden iade edilir. Bu durumda kamu yararinin ortadan kalktiginin kendisine tebliginden itibaren alti ay içerisinde gayrimenkul sahibinin Genel Müdürlüge müracaatla talepte bulunmasi sarttir.
Gayrimenkul iadesi söz konusu oldugunda, mülk sahibine rayiç bedelin tespitini takiben, arazi bedelini ödemesi için bir yil süre taninir. Bu süre zarfinda arazi bedelinin hazineye ödenmesi halinde gayrimenkul eski sahibine iade edilir.
Rehin, Haciz, Ihtiyati Tedbir Ve Ipotek Tesisi
Madde 16 – Kaynagin isletilmesinde gerekli olan kuyular , her türlü tesisler , ekipman, su tasima hat ve sistemleri, aletleri ile bir senelik diger isletme malzemesi üzerine münferiden haciz, ihtiyati tedbir ve rehin konulamaz. Ancak, arama ruhsati, isletme ruhsati ve Kullanim Haklari ile tesislerin bütünü haciz ve ihtiyati tedbir konusu oIabilir .
Kaynak isletmeciligini engellemeyecek durumda görülen her türlü tesis, alet, malzeme ve nakil vasitalarina haciz ve ihtiyati tedbir konulacagi gibi, isletmenin yillik geliri üzerine de haciz ve ihtiyati tedbir konulabilir . Bunlarin icraen satisina tesebbüs edilmesi halinde alacakli ve icra dairesince isletmenin faaliyeti durdurulamayacagi gibi bu faaliyete müdahale de edilemez.
Isletme ruhsati veya Kullanim Hakki sahibi Kaynak için yapmis oldugu borcunu veya ileride bu maksatla borçlanmasini teminen Kaynak haklari üzerinde bir veya birden fazla derecede ve sirada ipotek tesis ettirebilir
Ipotek ile temin edilen alacaktan dolayi isletme ruhsati ve/veya Kullanim hakki sahibi sahsen de sorumludur .
Isletme ruhsati veya Kullanim hakkini haciz yoluyla veya ipotegin paraya çevrilmesi suretiyle sahip olmak isteyen talibin, bu hakka sahip olabilmesI Için bu Kanunda öngörülen sartlari haiz olmasi gerekir.
Türk Medeni Kanununun ipotege iliskin hükümleri, kaynak ipoteklerine de aynen uygulanir .
Kaynak hakki üzerine tesis edilen ipotek, sicilindeki kaydin silinmesi ile son bulur. Tesis olunan ipotek, Ruhsat süresini geçemez.
Fon
Madde 17 – Kaynak arama, teknolojik arastirma ve gelistirme, proje tesis, isletme ve çevre finansman kredileri olarak kullanilmak üzere, Madencilik Fonu bünyesinde bir ünite kurulmustur .
Kaynak Rezervuarinin Korunmasi Ve Çevre Kirliliginin Önlenmesi
Madde 18 – Bu Kanuna tabi faaliyetlerde, Kaynagi olusturan sistemin korunmasi, akiskanin israf edilmemesi ve çevre kirliliginin önlenmesi esastir. Koruma alanlari içinde sisteme zarar verecek ve yapisini bozacak faaliyetlerde bulunulamaz. Koruma alanlarinm tesbiti, arama ruhsati sahibince, arama ruhsati söz konusu degil ise Teknik Kurul tarafindan yapilir.
Isletme ruhsati veya Kullanim Hakki sahibi, Kaynagi isletmeye almadan önce, 2872 Sayili Çevre Kanunu uyarinca gerekli islemleri yerine getirmekle yükümlüdür .
Ruhsat sahibi, kullanim sonrasi açiga çikacak akiskani çevre mevzuatina uygun sekilde desarj etmek veya reenjekte etmekle yükümlüdür . Kaynagi birden fazla alaninda kullaniminda hak sahipleri, Kaynaktan istifade ettikleri oranda desarj veya reenjeksiyon ameliyesine katkida bulunmak zorundadir .
Kaynagin ve ait oldugu sistemin korunmasi veya çevre kirliliginin önlenmesi ile igili yükümlülüklerini yerine getirneyen hak sahipIerinin teminatlari, Fona irad kaydedilerek gerekli tedbirlerin alinmasi için en fazla bir yil süre verilir. Bu süre içinde de tedbir alinmazsa faaliyet durdurulur. Faaliyetin durduruldugu tarihten itibaren en geç bir yil içinde de tedbir alinmazsa Ruhsat fesh olunur . Acil tedbirlerin alinmasinin gerektigi hallerde, gider ve masraf1ari Fondan
karsilanmak üzere Genel Müdiirlük tarafindan gereken tedbirler alinir . Ayrica, Türk Ceza kanunun ilgili hükümleri saklidir.
Bu Kanuna tabi olarak yürütülen faaliyetler esnasinda çevre ile ilgili . dogabilecek ihtilaflar, müktesep haklar ve ulusal ekonomik menfaatler gözetilerek ilgili bakanlik görüsü alinarak çözümlenir.
Terk Ve TesIslerin Intikali
Madde 19 – Arama ruhsati sahibi, ruhsat alanninin tamamini veya bir kismmi, isletme ruhsati sahibi Ruhsatini veya Kullanim Haklarinin bir kismini terk talebinde buIunabilir . Genel Müdürlük, emniyet tedbirlerinin yerine getirilmesi ve çevre düzenlenmesi yapilmasmi müteakip terk talebini kabul eder .
Arama ve isletme ruhsatlari veya Kullanim Haklarininin, iptal, terk veya sürenin bitmesi sebebiyIe sona ermesi halinde, hak sahibine tazminat vermeksizin kuyular ve bunlarin korunmasi için yapilmis tesisler , gerekli kuyu basi emnIyet tedbirleri alinmis olmak kaydiyla devlete intikal eder .
2 incI fikra sümülü dismda kalan tesis, vasita, alet ve malzeme Ruhsat sahibine aittir .
DÖRDÜNCÜ KISIM
Çesitli Hükümler
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Maden Tetkik Ve Arama Genel Müdürlügü Hizmetleri Ile Ilgili Haklar
Madde 20 – Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlügünün 6309 Sayili Mülga Maden Kanununa göre verilmis veya talep edilmis Buluculuk Haklari saklidir .
Bunun disinda, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlügü kendi bütçesiyle etütlerini yaparak, varligini ortaya koydugu sahalar ve kuyular için de belgeleri ve raporlari ile birlikte Genel Müdürlüge müracaat ederek buIuculuk beIgesi talep edebilir.
Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlügü, Ruhsat sarti aranmaksizin her yerde arama, , arastirma ve gelistirmeye yönelik her türlü bilimsel ve teknik çalismayi yapabilir . Ancak, baska Ruhsat alanlari üzerinde yaptigi bu tür
çalisimalar için, Buluculuk hakki talep edemez ve çalismalarini mevcut haklarin korunmasi ilkeleri çerçevesinde yürütür.
Yönetmelik
Madde 21 Bu Kanunun uygulanmasina dair hususlar, kanunun yayimlanmasmdan itibaren alti ay içinde çikarilacak bir yönetmelik ile düzenlenir.
Yürürlükten Kaldirilan Mevzuat
Madde 22 – Bu Kanunla, 10.06.1926 tarih ve 927 sayili Sicak ve Soguk Maden Sularinm Istismari ile Kaplicalar Tesisati Hakkinda Kanun ile ek ve degisiklikleri, 12.03.1982 tarih ve 2634 sayili Turizmi Tesvik Kanunun 27.10.1988 tarih ve 3487 sayili Kanunla eklenen Ek 1 inci maddesi yürürlükten kaldirilmistir.
Yetki Devri
Madde 23 – Mahalli Idarelerde bu Kanunun uygulanabilmesi için, yeterli teknik ve idari yapiya kavusmalari halinde, Bakanlik bu Kanundan gelen yetki ve mükellefiyetlerini ilgili Mahalli Idarelere devredebilir .
BESINCi KISIM
Geçici Ve Son Hükümler
BESINCI BÖLÜM
GEÇICI MADDE 1 – Bu Kanunun yürürlük tarihinden itibaren bir yil içinde Genel Müdürlük bünyesinde, bütün Kaynak sahaIara ait ilgili kamu kurum ve kuruluslarca yapilan tüm çalismalar ile ilgili bilgiler toplanir ve degerlendirilir .
GEÇICI MADDE 2 – Bu Kanunun yürürlüge girmesinden önce kazanilmis haklarin sahipleri; bu haklarina konu olan Kaynaga ait, mevcut jeolojik, jeofizik, kimyasal etütler ile sondaj çalismalarina ilIskin rapor , doküman , üretim sekli ve miktarlari, testleri ve sahadaki mevcut tesislere ait bilgi ve projeleri, hak sahibi oldugunu gösterir ruhsat, izin, imtiyaz, sicil ve benzeri belgeIeri, isletme projesi, harç ve teminat makbuzlari ile birlikte Genel Müdürlüge vererek intibak yaptirmakla yükümlüdür .
Intibak müracaatlarindaki hata ve noksanliklar, müracaat sahibine teblig edilerek iki ay içinde tamamlanmasi istenir. Bu kanun hükümleri,ne göre intibakini yaptiran hak sahiplerine isletme ruhsati ve/veya kullanim hakki verilir.
Intibak amaçli müracaatlar, bu Kanunun uygulanmasina dair yönetmeligin yayimi tarihinden itibaren en geç alti ay içinde yapilmak zorundadir. Aksi takdirde haklar fesh edilir.
GEÇiCI MADDE 3 – 10.6.1926 tarih ve 927 sayili Sicak ve Soguk Maden Sularinin Istismari Ile Kaplicalar Tesisati Hakkinda Kanun ile ek ve degisiklikleri, 23.06.1942 tarih ve 4268 Sayili Madenlerin Arama ve Isletilmesi Hakkinda Kanunun 2 inci maddesinin degistirilmesine dair 24.05.1957 tarih ve 6977 savili Kanun, Mülga 11.3.1954 tarih ve 6309 Sayili Maden Kanunu Kapsamina 18.06.1983 tarih ve 83/6568 Sayili Bakanlar Kurulu Karari ile alinarak bu Kanuna göre verilen haklar ve ayrica baska kanun, tüzük, yönetmelik ve Bakanlar Kurulu Kararnameleriyle verilmis bulunan imtiyaz, isletme, sicil ve diger ruhsat ve resmi belgeli haklarm sahipleri, bulunduklari safhalara göre Geçici 2 inci maddede yer alan hususlari yerine getirmek, teminat ve harçlarini yatirmak kaydiyla kaldiklari yerden bu kanun hükümlerine tabi olur.
il Özel Idarelerinin islettigi veya kiraya verdigi Kaynaklar il Özel Idareye, il Özel Idarenin isletme ruhsatnamesi verdigi Kaynaklar ruhsatname sahibine, vilayetçe rüsum ve temettü hisseleri devredilen Kaynaklar devir alan belediye, belde veya köye, Belediyelerin 927 Sayili Kanunun hükümlerine göre dogmus bir hakki olmamakla birlikte islettigi veya kiraya verdigi Kaynaklar Belediyeye, Belediye veya il Özel Idarelerin ortagi oldugu sirketlerin islettigi Kaynaklar sirkete intibak ettirilir.
Bu Kanunun yürürlüge girmesinden önce Maden Tetkik Arama Genel Müdürlügü ile Türkiye Petrolleri Anonim Ortakligi Genel Müdürlügünün Kaynak potansiyeli tespit ettigi alanlara iliskin haklari saklidir. Bu haklarm Ruhsata dönüstürülmesinde Geçici 2 inci madde hükümleri uygulanir .
Mülga, 6309 Sayili Maden Kanunu, Fermanlar ve Bakanlar Kurulu Karari gibi yollarla verilmis haklar ile temdit talebinde bulunulmus imtiyazli haklarm intibaklari, bu Kanun hükümlerine aykiri olmamak kaydiyla korunur .
Turizm AIan ve MerkezIeri ilan edilen Jeoternal sahalarda, 2634 Sayili Turizmi Tesvik Kanununa 3487 Sayi ile eklenen Kanuna göre Turizm Bakanliginca Jeotermal Kaynaklar ve Mineralli Sulara iliskin verilmis haklar sakli olup, intibaklan bu Kanun hükümlerine göre yapilir.
Sözlesmeler ile hak sahipligi olunan kaynaklarda kullanilan Akiskana iliskin rüsum haricinde sözlesmenin diger mali hükümleri süre sonuna kadar saklidir .
Intibaklarda Ruhsat süresi, hak sahiplerinin kullandiklari süre dikkate alinarak altmis yili geçmemek üzere bu Kanunda belirti1en sürelere uygun olarak verilir. Isletme imtiyazli sahalarda ise, hak sahibinin geçmiste kullandigi süre dikkate alinarak toplam süre doksan dokuz yili geçmeyecek sekilde verilir.
GEÇiCI MADDE 4 – Intibak için verilen alti aylik süre içinde arama ruhsati müracaatlari kabul edilmez. Bunu takip eden iki ay içerisinde Kaynak alanlarina yapilan müracaatlar ayni zamanda yapilmis kabul edilir. Bu süre içinde ayni alana, birden fazla müracaat yapilmis ise bu Kanuna göre Ruhsat alabilecek nitelikteki uygun müracaatçilar arasinda ihale edilerek ruhsatlandirilir.
GEÇICI MADDE 5 – Kanunun yayim tarihinden önce hak sahibi olan gerçek kisiler , intibak için taninan alti ay içinde kuracaklari bir sirket vasitasiyla intibak yapmak zorundadir . Aksi halde haklari iptal edilerek ihale edilir .
GEÇiCI MADDE 6 – Bu Kanunun yürürlüge girmesini müteakip Bakanlik, bu Kanun hükümlerini uygulamak üzere idari ve teknik personeli yürürlükteki mevzuat hükümleri çerçevesinde saglar.
Yürürlük
Madde 24 – Bu Kanun hükümleri yayimi tarihinde yürürlüge girer.
Yürütme
Madde 25 – Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür .