BOTAŞ FAALİYETLERİ

BOTAŞ FAALİYETLERİ

Temmuz 1997 ayından bu yana BOTAŞ Genel Müdürlüğü faaliyetleri kapsamında tamamlanan çalışmalar aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Malkoçlar ölçüm istasyonunun 8 milyar m3/yıl olan kapasitesinin 14 milyar m3’e çıkarılmasına ilişkin çalışmalar tamamlanmıştır.
• Kırklareli Kompresör İstasyonu (CS-1) Rusya’dan alınan gazın sınırlarımız içinde taşınması ve dağıtılması için ihtiyaç duyulan basınç değerlerine ulaştıran ilk istasyon olduğundan, ilave doğalgazın ana hatta enjeksiyonunun yapılabilmesi için kurulu gücünün artırılması gerekmiştir.
• Kompresör İstasyonundaki mevcut üç üniteden ikisinin modifikasyonu tamamlanmıştır. Üçüncü ünitenin modifikasyonu ile ilgili çalışmalar sürdürülmekte olup, 2000 yılı içinde tamamlanması öngörülmektedir. Ayrıca, dördüncü ünitenin ilave edilmesi için sözleşme imzalanmış olup, çalışmalar sürdürülmektedir.
• Eskişehir Pig istasyonıı’na kurulan 6.3 MW gücündeki Kompresör İstasyonu 1998 yılında işletmeye alınmıştır. Eskişehir Kompresör İstasyonu’nu (CS-5) 24 saal devrede tutabilecek şekilde yedekleme yapılabilmesi amacıyla bir ünite ilave edilmesine ilişkin ihale 16.12.1999 tarihinde yapılmıştır. CS-5 Eskişehir Kompresör İslasyonu Yedek Ünite Temin ve Montaj Projesinin Geçici Kabul çalışmaları 29-30 Mayıs 2000 tarihinde yapılmıştır.
• Mevcut doğal gaz sistemine yeni müşterilerin eklenmesi ve mevcut müşterilerin de yüksek kapasite ve yüksek basınçlarda çalışma ihtiyaçları nedeniyle Pendik civarında bir kompresör istasyonu (CS-3) yapılmıştır. İstasyondaki iki kompresör ünitesinden birincisi Mart 1998’de, ikincisi ise Ekim 1998’de devreye alınmıştır.
• Doğal Gaz Dağılım Hatları Projesi kapsamında üç bölümde yapılan 36 km.’lik I.Loop (Malkoçlar-Kırklareli Kompresör İstasyonu) 77 km’lik II.Loop (Önerler-Esenyurt)’u ve 48 km’lik III.Loop (Hersek-Yumurtatepe) 1998 yılında tamamlanmıştır.

Ambarlı Kompresör İstasyonu

• Rusya Federasyonu’ndan alınan yıllık 6 milyar m3 doğal gaza ilaveten alınacak olan 8 milyar m3 ilave gazın tüketicilere kadar istenilen basınçta ve miktarda taşınabilmesi için üçüncü bir kompresör istasyonu Ambarlı’da yapılmakta olup, 2000 yılı sonlarında devreye alınması planlanmaktadır.
• 99 km.’lik Kırklareli-Önerler ile 75 km.’lik Seçköy-Karacabey Looplarının yapımı için detay dizayn ve malzeme teminine yönelik mühendislik ve inşaat çalışmaları sürdürülmektedir.

Doğalgaz Yurt Çapında Yaygınlaştırılıyor

• Doğal gaz kullanımının yurt çapında yaygınlaştırılması çalışmaları kapsamında, mevcut Doğal Gaz Ana İletim Haltı’nın, Bursa’dan İzmir ve Aliağa’ya uzatılmasıyla, doğalgazın bu güzergahdaki sınai ve konut sektörlerinde kullanıma sunulması planlanmaktadır. Bu projenin ilk bölümü olan 208 km’lik Bursa-Çan Doğal Gaz İletim Hattı işletmede olup, ikinci aşamada, hattın Karacabey’den güneye yönelerek İzmire ulaştırılması hedeflenmiştir. Bu bölümün uzunluğu ise 251 km olup, boru çapı 36″dır. Hattın yapım çalışmaları sürdürülmektedir.
• Doğalgaz kullanımının, yurt çapında yaygınlaştırılması çalışmaları kapsamında; Bursa-Çan Doğal Gaz İletim Hattı Çan’dan Çanakkale’ye uzatılacaktır. Hattın uzunluğu yaklaşık 130 km. olup, boru çapı 12″dir. Yapım çalışmaları sürdürülmekte olan hat 2000 yılı içinde tamamlanacaktır.

Doğu Anadolu Doğal Gaz Ana İletim Hattı ile ülkemizin doğusunda bulunan doğal gaz kaynaklarından alınacak doğal gazın boru hattı ile ülkemize taşınması amaçlanmaktadır. Bu kapsamda yapılan Doğu Anadolu Doğal Gaz Ana İletim Hattı’nın bölümleri;

• Doğubayazıt-Erzurum : 301 km uzunluğunda ve 48″ çapındaki hattın inşaat çalışmaları tamamlanmış olup, hidrostatik test çalışmaları sürdürülmektedir.
• Erzurum-Sivas (İmranlı) : 325 km uzunluğunda, 48″ çapındaki bu bölümün sözleşmesi 21.09.1998 tarihinde, kredi sözleşmesi ise 27.07.1999 tarihinde,
• -Sivas (İmranlı)-Kayseri : 260 km uzunluğundaki. 48″ çapındaki bu bölümün sözleşmesi 21.09.1998 tarihinde, kredi sözleşmesi ise 23.12.1999 tarihinde,
• Kayseri-Ankara : 320 km uzunluğundaki, 40″ çapındaki bölümün sözleşmesi 21 .09.1998 tarihinde, kredi sözleşmesi ise 08.10.1999 tarihinde,
• Kayseri-Konya-Seydişehir : 230 km’si 40″ ve 110 km’si 16″ uzunluğundaki bu bölümün sözleşmesi 21 .09.1998 tarihinde, kredi sözleşmesi ise 23.11.1999 tarihinde,

imzalanmıştır. Bu bölümlerin yapım çalışmaları sürdürülmekte olup, hattın 2001 yılında tamamlanarak işletmeye alınması planlanmaktadır. Yine, bu proje kapsamında yapılacak olan Doğubayazıt (CS-1 ) kompresör istasyonu ile ilgili çalışmalar da sürdürülmektedir.

Halen yapımı devam eden ve yapılması planlanan boru hatları ile doğalgaz arzı sağlanacak iller:

Yapım çalışmaları devam eden;

• Doğu Anadolu Doğal Gaz Ana İletim Hattı ile Van, Ağrı, Iğdır, Erzurum, Erzincan, Sivas, Tokat, Kayseri, Kırşehir, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Konya ve Karaman‘ın,
• Samsun-Ankara Doğal Gaz İlelim Hattı ile Samsun, Amasya, Çorum, Çankırı, Yozgat ve Kırıkkale‘nin,
• Karacabey-İzmir Doğal Gaz İletim Hattı ile Balıkesir, Manisa ve Izmir’in,
• Çan-Çanakkale Doğal Gaz İletim Hattı ile Çanakkale‘nin,

2000 yılı içerisinde ihaleye çıkılacak;

• Doğal Gaz Güney İletim Hattı ile Elazığ, Malatya. Adıyaman, Gaziantep, Kahramanmaraş. Osmaniye, Hatay, Adana ve Mersin‘in,
• Konya-İzmir Doğal Gaz İletim Hattı ile Isparta, Afyon, Burdur, Denizli. Uşak, Muğla, Aydın ve Antalya‘nın.

2001 yılı içerisinde ihalesine çıkılması planlanan;

• Gürcislan-Türkiye Doğal Gaz İletim Hattı ile Artvin, Rize. Trabzon, Giresun ve Ordu’nun,
• Erzincan-Trabzon Doğal Gaz İletim Hattı ile Bayburt ve Gümüşhane‘nin,
• Türkmenislan-Türkiye (Gürcistan Sınırı-Erzurum) Doğal Gaz Boru Hattı ile Kars ve Ardahan‘ın, doğal gaz ihtiyacı karşılanacaktır.

Mısır-Türkiye Doğalgaz Boru Hattı Projesi

Mısır-Türkiye Doğal Gaz Boru Hattı Projesi ile, Mısırdan Türkiye’ye doğal gaz taşınması amaçlanmaktadır. Bu konuda, 22 Haziran 1998.tarihinde Mutabakat Zaptı imzalanmıştır. 26 Şubat 1999 tarihinde Mısır’dan Türkiye’ye karadan ve denizden olmak üzere iki allernatif ile Mısır gazının taşınması hususunda iki ülkenin ilgili Bakanları tarafından bir protokol imzalanmıştır. 26 Temmuz 1999 tarihinde İskenderiye’de Mısır doğal gazının Türkiye’ye ihracı amacıyla bir protokol imzalanmıştır. Protokolde taraflar Mısır’dan Türkiye’ye deniz altından inşa edilecek bir hatla yılda 4 milyar m3 doğal gaz ihracı konusunda niyet beyanında bulunmuşlardır. Bu kapsamda BOTAŞ bünyesinde projenin fizibilite çalışmaları hazırlanmış ve Mısır yetkililerine sunulmuştur.

T.C. Başbakan Yardımcısı ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Sn. M. Cumhur ERSÜMER ile Mısır Arap Cumhuriyeti Petrol Bakanı Sn. Sameh FANMY arasında 2 Şubat 2000 tarihinde Ankara’da bir Protokol imzalanmıştır. Bu Protokol’de Mısır’ın Türkiye’ye yılda 4 milyar m3 LNG ihraç planı, Türkiye’nin Doğu Akdeniz Doğal Gaz Boru Hattı vasıtasıyla doğal gaz satın alma arzusu, tarafların ilgili petrol ve gaz şirketlerinin kendi ülkeleri ve üçüncü ülkelerde ortak projelerde işbirliği yapmaları, Mısır daki petrol ve gaz üretimi ile ilgili faaliyetlerde Mısır’ın ilgili Türk Şirketlerine yardım ve teşviki hususları yer almıştır. Bu çerçevede 2 Şubat 2000 tarihinde Ortak Çalışma Grupları arasında yapılan görüşmeler sonucunda BOTAŞ, TPAO, Mısır Gaz ve Petrol Şirketi yetkilileri arasında bir Toplantı Tutanağı imzalanmıştır.

Söz konusu Tutanakta; ön fizibilite çalışması sonucunda deniz boru hattının uygulanabilir bulunduğu, bundan sonraki çalışmalarda 20 yıl süre ile 4 milyar m3/yıl doğal gazın baz alınacağı, TPAO’nun talebi üzerine Mısır’ın TPAO’nun Mısır’daki geliştirilmiş sahalarda ve arama sahalarında hisse sahibi olması için gerekli desteği vereceği hususları yer almıştır. Ayrıca, sözkonusu protokolde Akdeniz altından geçecek boru hattı ile 20 yıl süresince Türkiye’ye taşınacak olan maksi­mum 4 Milyar m3 doğal gazın yetkili satıcısının EMG (East Mediterranean Gas) olduğu belirtilmiştir.

Irak-Türkiye Doğalgaz Boru Hattı Projesi

Irak-Türkiye Doğal Gaz Boru Hattı Projesi ile, Irak’ta bulunan doğal gaz sahalarının geliştirilerek, üretilecek olan 10 Milyar m’/yıl gazın Türkiye’ye uzanacak bir doğal gaz boru hattı ile Türkiye’ye getirilmesi amaçlanmaktadır. Proje çalışmaları BOTAŞ, TPAO ve TEKFEN tarafından yapılmaktadır. Irak’tan Türkiye’ye doğal gaz arzı konusunda T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı ile Irak Cumhuriyeti Petrol Bakanı arasında 26 Aralık 1996 tarihinde Ankara’da, lrak gazının Türkiye’ye ihracı konusunda bir çerçeve anlaşması imzalanmıştır.

Proje’nin gerçekleştirilmesi yönünde, uluslararası yatırımcı firmalardan; Upstream için ENI-Agip firması ve Midstream için GDF firması Koordinatör olarak görevlendirilmiştir. ENI-Agip Şirketi ile 9 Şubal 2000 tarihinde Milano’da bir toplanlı gerçekleştirilmiş, burada karşılıklı görüş alışverişinde bulunulmuştur. Türk tarafının Şubat ayı toplanlısında ENI-Agip ile Milano’da yapılan toplantının değerlendirilmesi yapılmış ve Gaz de France firması ile yapılacak görüşmelerin gündemi belirlenmistir.

Irak-Türkiye Projesi kapsamında Türk tarafı içerisinde oluşturulan Yönlendirme Komitesi, aylık mutad toplantılarının altıncısı 13-14 Nisan 2000 tarihlerinde gerçekleştirilmiş olup, tarafımıza sunulan sözkonusu Taslak Çerçeve Anlaşması’nın değerlendirilmesi yapılmıştır. Değerlendirmeler neticesinde, Türk tarafının ortak görüşlerini oluşturulan bir metin ENI-Agip, GDF ve Irak tarafına TPAO tarafından gönderilmek üzere hazırlanmıştır.

İtalyan ENI-Agip ve Fransız GDF firmaları tarafından hazırlanan taslak Çerçeve Anlaşması üzerinde TPAO, BOTAŞ ve TEKFEN’in ortak görüş ve mutabakatları ile hazırlanan ve Türk tarafının projeden ve üçüncü taraflar ile yapılacak ortaklık çalışmalarından beklentilerini vurgulayan bir metin ENI, GDF ve Irak tarafına gönderilmiş olup, çalışmalara devam edilmektedir.

Tuz Gölü Doğalgaz Yeraltı Depolama Projesi

Tuz Gölü Doğalgaz Yeraltı Depolama Projesi ile ilgili olarak çalışmalar, Tuz Gölü’nün güneyindeki Sultanhanı civarında bulunan tuz domlarının yeraltı deposu olarak kullanılıp, kullanılamayacağı konusunda çalışmalar sürdürülmektedir. BOTAŞ, Tuz Gölü Yeraltı Depolama Projesi için mühendislik çalışması yaptırmayı planlamakladır. Tuz Gölü Doğal Gaz Yeraltı Depolama Projesi Mühendislik ve Danışmanlık Hizmetlerinin ihalesi ile ilgili olarak çalışmalar devam etmektedir. Bu kapsamda 5 Nisan 2000 tarihi itibariyle ihaleye en uygun teklifi veren PLE/PODZEMGAZ/PAROM/ENVY Konsorsiyumu ile sözleşme görüşmeleri sürdürülmektedir.

BOTAŞ Genel Müdürlüğünün planlanan önemli yatırımları kapsamında çalışmalar devam etmektedir:

Mevcut Rusya Federasyonu-Türkiye Doğal Gaz Ana Boru Hattı’nın kapasitesini arttırmaya yönelik olarak;

a)   Mevcut Ana Hatta paralel olarak inşa ettirilmesi planlanan yaklaşık 75 km uzunluğunda ve 40″ çapındaki Mihalıçcık-Eskişehir Doğal Gaz Loop Hattı.

b)   Mevcut Ana Hatta paralel olarak inşa ettirilmesi planlanan yaklaşık 75 km uzunluğunda ve 40″ çapındaki Eskişehir-Bozüyük Doğal Gaz Loop Hattı,

c)   Yaklaşık 120 km. Uzunluğunda ve 36″ çapındaki Bozüyük-Adapazarı Doğal Gaz Boru Hattı, Yaklaşık 120 km. Uzunluğunda ve 16″ çapındaki Yığılca-Karabük Doğal Gaz Boru Hattı, projelerinin yeterlilik ihalesine çıkılmış olup, 2000 yılında yapım ihalesine çıkılacaktır.

• Konya-İzmir Doğal Gaz İletim Hattı Projesi ile Doğu Anadolu Doğal Gaz Ana İletim Hattı’nın Konya’dan Isparta, Burdur, Denizli, Nazilli üzerinden Izmir’e uzatılması amaçlanmakta olup, hattın uzunluğu yaklaşık 613 km ve boru çapı 40″ olan hattın, ÇED Olumluluk Belgesi imza aşamasındadır. Hattın, 2000 yılı içinde ihalesine çıkılması planlanmaktadır. Ayrıca bu hattan alınacak branşman hatları ile Uşak, Afyon gibi güzergaha yakın yerleşim birimlerine de doğal gaz arzı sağlanacaktır. Projenin yeterlilik ihalesine çıkılmış olup, 2000 yılında yapım ihalesine de çıkılacaktır.
• Güney Doğal Gaz İletim Hattı Projesi ile doğal gaz kullanımının, yurt çapında yaygınlaştırılması çalışmaları kapsamında, Güney ve Güneydoğu Anadolu bölgelerimizin doğal gaz ihtiyacının karşılanması amacıyla, 2000 yılında Güney Doğal Gaz İletim Hattı’nın ihalesine çıkılması planlanmaktadır. Hat, Sivas’tan Malatya’ya, Malatya’dan Kahramanmaraş, Gaziantep, Osmaniye, Adana üzerinden Mersin’e uzatılacaktır. Toplam uzunluğu yaklaşık 560 km ve boru çapı 40″ olan hattın ÇED Olumluluk Belgesi alınmıştır. Ayrıca, bu hattan İskenderun, Elazığ gibi güzergaha yakın yerleşim birimlerine de doğalgaz arzı sağlanacaktr. Projenin yeterlilik ihalesine çıkılmış olup. 2000 yılında yapım ihalesine de çıkılacaktır.

İzmir Aliağa LNG Terminali

II. LNG İthal Terminali ile Türkiye’nin giderek artan doğalgaz talebinin bir kısmının daha LNG ile karşılanabilmesi ve doğalgaz arz kaynaklarının çeşitlendirilmesi amaçlanmakta, bu paralelde Cezayir, Nijerya, Katar, Mısır, Yemen, Norveç, Trinidad gibi ülkelerden LNG temin edilmesi planlanmaktadır. Bu amaçla 4-6 Milyar m3 kapasiteli bir LNG Terminalinin İzmir-Aliağa’da kurulması öngörülmektedir.

Doğalgaz Alım Çalışmaları

BOTAŞ tarafından hazırlanan doğal gaz arz-talep projeksiyonlarına göre; ülkemizin doğal gaz talebinin, 2000 yılında, 16 Milyar m3’e 2005 yılında. 46.4 Milyar m3’e, 2010 yılında 55.1 Milyar m3’e, 2020 yılında 82.7 Milyar m3’e ulaşacağı belirlenmiştir. Bu talebi karşılamak için çeşitli çalışmalar yürütülmektedir.

BOTAŞ Genel Müdürlüğünün yaptığı doğal gaz alım anlaşmaları çerçevesinde;

• 1986 yılında imzalanan doğal gaz anlaşması kapsamında Rusya Federasyonu’ndan alınan yıllık 6 Milyar m3’lük doğalgaz miktarına ilaveten, 8 milyar m3/yıl’lık doğal gaz alımı Turusgaz Şirketi’nden 18 Şubat 1999 tarihinde imzalanan anlaşma paralelinde gerçekleştirilmektedir. Yine Rusya Federasyonu’ndan Karadeniz geçişli bir hat ile 16 milyar m3/yıl doğal gaz ithali için de. 15 Aralık 1997 tarihinde Doğal Gaz Alım-Satım Anlaşması imzalamıştır.
• 1988 yılında Cezayir ile imzalanan anlaşmaya göre: Cezayirden alınan yıllık 2 milyar m3 doğalgaz eşdeğeri LNG miktarı. 1995 yılında imzalanan bir Zeyilname ile yıllık 4 milyar m3’e çıkarılmıştır.
• Nijerya’nın NLNG firması ile 9 Kasım 1995 tarihinde imzalanan LNG Alım-Satım Anlaşmasına göre: Nijerya’dan yılda 1.2 milyar m3 doğal gaz eşdeğeri LNG alınacaktır. Alım Kasım 1999’da başlamıştır.
• İran ile 8 Ağustos 1996 tarihinde, 23 yıllık bir Doğal Gaz Alım-Satım Anlaşması imzalanmıştır.

Buna göre, 3 milyar m3/yıl ile başlayacak olan doğalgaz ithalatı, plato periyotta 10 milyar m3/yıl’a ulaşacaktır.

• Yemen, Mısır, Norveç, Katar gibi ülkelerden de LNG teminine ilişkin çalışmalar devam etmektedir.